İşkolik Olmak Nedir?

İşkolik olmak; diğer birçok bağımlılık gibi, kişinin ruhunu törpüleyen, kişiliğinin ve değerlerinin değişmesine sebep olan bir rahatsızlıktır.

Bağımlılıklar birçok farklı şekilde ve konuda baş gösterebilir. Aile dinamiklerine ve bireylerin gerçeklik algısına zarar vererek aile yapısını sarsabilir.

İşkolikliği anlamanın püf noktası, işkolikliğin kişinin davranışlarında ve dolayısıyla karakterinde nasıl bir değişime sebep olduğunu tamamıyla kavramaktan geçer.

Eğer siz de işkolik yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Vurgu genellikle işte geçirilen uzun saatlere yapılsa da bu sadece birçok semptomdan bir tanesidir. 

İşkolik bireyler iş takıntısı sebebiyle giderek duygusal olarak kötürümleşen, kompulsif bir güdüyle onaylanma ve toplumun tanıdığı bir başarı statüsü kazanmak için daha fazla güce ve kontrol yetisine sahip olma bağımlılığı olan kimseler olarak tanımlanabilir.

Bu insanlar plan A’dan B’ye koştukları, adrenalin arttıran, sonsuz ve manasız bir döngünün içerisinde dar bir bakış açısıyla saplantı haline getirdikleri ‘azimli’ amaçları için çabalarlar ve sonucunda, herkes ve her şey onlar için önemini yitirir.

Kısaca:

• İçsel dürtülerden dolayı çalışmak zorunda hissetmek.
• Çalışmıyorken bile çalışmak hakkında sürekli olarak düşünmek.
• Mantıksal çerçevede kendisinden beklenenden, olası veya gerçek olumsuz sonuçlarına rağmen çok daha fazla çalışmak

Çalışkan Olmak ile İşkolik Olmak Arasındaki Fark Nedir?

İşkolik kavramını duyduğumuz zaman çoğu kez aklımıza bu soru gelir. Çalışkan bir kimse aile fertleri, iş ve normal arkadaşları için duygusal olarak mevcut olabilen, iş hayatının ve kişisel hayatın sorumlulukları arasında sağlıklı bir denge kurabilen kimselerdir.

Dönemsel olarak gelen, bir teslim tarihine yetişmek ya da acil durumlarda gelen fazla çalışma patlamaları, daha hafif günlerle takip edilmeli ki bu sırada harcanan mental kaynaklar yenilenmeye fırsat bulsun.

Eğer mümkünse, enerjinizin %25’ini eve saklamak ve haftasonlarınızın etrafına ‘çitler’ koymak, fazla çalışmanın tuzaklarından sakınmak için iyi fikirler olabilir.

İşkolikler bu farkındalığa sahip değillerdir. İş performanslarına ve yüksek adrenaline saplantılıdır. Bu, egolarıyla hareket eden insanlar, bir hedefe varmanın hemen ardından bir diğer hedefe atlarlar. Övünmeyle dolu hayatlarında aynı başarı seviyesinde durmak başarısızlıktan farksızdır.

Bunlara ek olarak, işkolikler ve ‘işiyle evli’ diyebileceğimiz insanlar arasında hissettikleri duygular açısından da farklılıklar vardır. Evde ve işte, işkoliklik suçluluk, anksiyete, öfke ve hayal kırıklığı ile ilişkilendirilirken çalışkanlık keyiflilik, nezaket ve kendinden emin olmak ile ilişkilendirilir.

İşkolik Olmak Ne Gibi Sonuçlar Doğurur?

İşkolikler hızlı yürür, konuşur, yer ve aşırı planlama yaparlar.

Görece olarak sakin bir durumdayken aynı anda birkaç görevi yerine getirebilirlerken, oyalayıcı taktikleri ve genel anlamda odak noktalarının eksikliği performans anksiyetesini ve giderek büyüyen içsel bir kaosu doğurur. Bu da her hareketi ve herkesi kontrol etme girişimiyle sonuçlanır.

İşleri başkalarına devretmeyi reddederler çünkü ‘yeterince iyi beceremezler’ düşüncesiyle kendilerine has ‘miyop’ bakış açısıyla yapmalılardır. Ancak zaman ilerledikçe bu bozulma panik atakları, klostrofobi, depresyon ve akut uyku bozukluklarına sebebiyet verir. Uykunun önemi ve işlevleri hakkında daha fazla bilgi edinmek Uyku Düzeni ve Uyku ve Psikoloji isimli yazılarımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Nasıl ve Neden İşkolik Olunur?

Çoğu işkolik yetişkinlik sorumluluklarına bir ebeveynin hastalanması, ailede yaşanan bir kayıp ya da anne babanın boşanması gibi durumsal sebeplerden dolayı erkenden itelenmiştir. Bazıları ise değer sisteminin performans odaklı ve sevginin, çocuğun beklentileri karşılaması ve aileyi onurlandırması koşuluna bağlı olduğu ailelerde büyümüştür.

Çoğu zaman dersleri iyi olan, spor konusunda başarılı, problem çıkarmayan ‘örnek çocuk’ olarak adlandırdığımız çocuklardandırlar. İşkolikler kendi öfke nöbetlerinin sebebini nadiren fark etseler de bazı durumlarda derinlerden gelen kaygısız bir çocukluğun yaşanmamış olması hissiyatı kendisini daha fazla gizleyemez. 

İşkolik Türleri

Memnun Edici İşkolikler

Bu insanlar hayır diyemezler. Beğenilmek ve takdir edilmek onlar için çok önemlidir. İş arkadaşlarından ve işverenlerinden tebrik ve övgü almak için her şeyi yapabilirler. Etraflarındaki bireylere yansıttıkları kişilikleri özenle üretilmiştir. Bu yüzden aslen oldukları kişi derin bir şekilde bastırılmıştır.

Kendilerinin sadece pozitif yanlarını kabullenmek isterler. Kendi kusurlarını başkalarından bilirken başkalarının kusurlarını da kolayca fark ederler.

Kontrolcü İşkolikler

İşkolikler her daim kontrol sahibi olmalarını sağlayan türden gücü arzularlar. Bu bağımsız ve gururlu kimseler çogu zaman kibirlidir ancak karizmatik, zeki ve isteklerine uyuşursa ılımlı olabilirler. Sabırsız, fevri ve talepkar özelliklerinin yanında yoğun düşünürlerdir. Genellikle firmaların zirve yönetim mevkilerinde ya da kendi işlerinde çalışırlar.

Sosyal durumlardan ziyade hedef odaklı aktiviteleri severler ve arkadaşlıkları devam ettirmekte zorlanırlar. İş arkadaşları çok olsa dahi yakın arkadaşları çok azdır.

Narsistik Kontrolcü İşkolikler

Kontrolcüye benzeseler de temel farklılıkları vardır.

Örneğin, mutlaka haklı olmalılardır, işler onların istediği gibi yapılmalıdır ve sadece kendi bakış açılarından görebilirler.

Sonuçlar ne olursa olsun kendi ajandalarını takip ederler ve insanları da bu ajandaya uydurmak için manipülatif yöntemler kullanırlar.

Etik ve değerler konusunda umursamaz davranışlar sergileyerek başkalarını keyfini kaçırabilirler. Kurallar ve düzenlemeler kendilerine has dünya görüşleri temel alınarak üretilmiştir.

Maalesef narsistik bakış açıları davranışlarının başkaları üzerindeki etkilerini anlama konusunda yardımcı olmaz. Narsist Nedir?

Özetlemek gerekirse, işkoliklik kişinin kendisine ve çevresine zarar veren saplantılı bir iş ve güç bağımlılığıdır.

Yuşa Algur

Kaynak:

psychologytoday.com/us/blog/the-workaholics/

https://www.apa.org/science/about/psa-2016-04-workaholism

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.