Zeka Testi Nedir? Ne İşe Yarar?

Doğrudan gözlemlenerek ölçülmesi mümkün olmayan zekanın yardımcı araçlarla ölçülebilmesi için geliştirilen zeka testi uygulamaları, soyutlamayı, öğrenmeyi ve alışılmamış durumlarla başa çıkma kapasitesini ölçmek için tasarlanan görevler serisi olarak tanımlanabilir. Bununla birlikte zekanın da tanımını yapmakta fayda vardır.

“Zeka akıl yürütme, planlama, problem çözme, soyut düşünme, karmaşık düşünceleri kavrama ve sadece kitaptan değil, aynı zamanda deneyimden hızlıca öğrenmeyi içeren bir süreçtir’” (Gottfredson, 1997, s.13-23).

Zekanın ölçülebilmesi, psikolojik değerlendirmeler arasında en önemli olanıdır.

Eğer siz de zeka testi düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Başlıca Zeka Testleri Nelerdir?

Zeka testlerinini yanı sıra psikolojik testler de vardır. Bu yazımızda doğrudan zeka testlerine değiniyoruz.

Stanford – Binet Zeka Testi

Bu test çocuğun 2 yaşına basmasıyla zihinsel düzeyini tespit edebilmek amacıyla kullanılır.

Üstün zihinsel yeteneği tespit ederken zihinsel geriliği saptama işlevi de bulunmaktadır.

CAS (Bilişsel Değerlendirme Sistemi)

Bu test, 5-17 yaş arasındaki bireylerin bilişsel kapasitelerinin farklı alt ölçeklerin toplam skoru üzerinden ölçüldüğü zeka testidir.

Zeka; zihinsel fonksiyonları içeren planlama, dikkat, eşzamanlı ve ardıl bilişsel becerilerle ele alınır. Bu test aynı zamanda bireylerin planlama ile ilgili sıkıntılarının ve duygusal bozukluklarının saptanmasına yardımcı olur.

Leither Testi

Bu test, 2-18 yaş aralığına uygulanmaktadır. Öğrenme güçlüğü, işitme, konuşma ve zihinsel engeli olan bireylerde uygulanır. Zekayı, algılama, bellek ve dikkat üzerinden ölçer.

Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği-IV (WISC-IV)

Bu test 6-16 yaş arasındaki kişilerin zihinsel becerilerini ölçmeye yarayan zeka testidir. Zeka düzeyine ek olarak çocuğun zihinsel becerilerinin güçlü ve zayıf yönlerini tespit etmeyi amaçlar. Bu test çocukta tespit edilen güçlü yönlerin üst düzeye taşınmasını ve zayıf becerilerin de geliştirilmesine imkan sağlar.

WISC-R Zeka Testi

Bu test 6-16 yaş arasındaki kişilerin zihinsel performanslarını ölçmeye yönelik bir zeka testidir.

WISC-IV Ve WISC-R Zeka Testi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Günümüz gelişmeleriyle zeka düzeylerinde artış meydana gelmiştir. Bu bağlamda zeka testlerinin her zaman güncel olması gerekmektedir. WISC-R günümüzdeki gelişmeler karşısında yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle günümüz durumuna uygun olarak tasarlanmış WISC-IV tercih edilmelidir.

Zeka Testlerinin Faydaları Nelerdir?

• Üstün zekalı kişileri tespit etmeye yardımcı olur. Zeka testleri, ortalamanın üzerinde zihinsel kapasiteye sahip olan kişilerin belirlenmesini sağlar. Üstün zekaya sahip olan kişiler, bulundukları ortamda anlam veremedikleri birtakım zorluklar yaşarlar. Zeka testleri ise bu zorlukları tespit etmeyi ve kişinin içinde bulunduğu durumları daha sağlıklı değerlendirmesini sağlar.

• Teşhis bilgisi sunar. Kişinin zihinsel işlem hızını ve çalışma belleğini ölçen zeka testleri, uygun müdahale programları oluşturabilmek için kişinin güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesine yardımcı olur.

• Zeka testleri, beynin işleyişini anlamamıza yardımcı olur. Zeka testlerinin dünyanın çoğu yerinde uygulanıyor olması ulaşılan yeni sonuçlarla beynin işleyişi hakkında yeni bilgilere sahip olmamızı sağlar.

• Kişiler, zeka puanlarını ve ortalamanın neresinde konumlandıklarını görmek isterler. Beyinlerinin nasıl çalıştığını ve geliştirmek için ne yapmaları gerektiği gibi bilgileri merak ettikleri için zeka testleri, kişiye birtakım farkındalıklar kazandırır.

• Zeka testleri, sonucunda ortalamanın altında olan kişileri tespit etmek, üstünde olanları tespit etmek kadar önemlidir. Zeka testleri, bu kategoride bulunan kişileri tespit eder ve bu doğrultuda uygun müdahale programlarına yönelmeyi teşvik eder.

                                                                                                     Mehlika Beyza Önal

Kaynakça

Brandongaille. “15 Intelligence Testing Pros and Cons”. Erişim Tarihi: 12 Ocak 2021,  http://brandongaille.com.

Britannica. “Intelligence Test’’. Erişim Tarihi: 12 Ocak 2021, http://britannica.com.

Gottfredson, L.S. (1997). Mainstream science on intelligence, 24 (1):13-23.

Tüzdev. Erişim Tarihi: 12 Ocak 2021, http://tuzdev.org.

Yaşam, K., Gülbahar, B. (2018). ‘’Türkiye’de Zeka Değerlendirme Sürecinde Yaşanan Etik Sorunlar ve Öneriler’’. ASHD 2018;17(2):46-47

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.