İçindekiler
Psikolojik travmalar, bireyin ruhsal ve bedensel bütünlüğünü tehdit eden olaylara maruz kalması sonucu ortaya çıkan derin etkiler bırakabilen bir olgudur. Travmanın psikiyatrideki yeri tarih boyunca değişiklik göstermiş ve bilim dünyasında farklı dönemlerde farklı bakış açılarıyla ele alınmıştır. Bu makalede psikolojik travmanın tarihsel süreci, tanımı ve birey üzerindeki etkileri ele alınarak konunun akademik ve klinik boyutları değerlendirilecektir. Ayrıca, travmatik yaşantılar sonrası gelişen psikiyatrik rahatsızlıklar ve bunların tedavi yöntemleri üzerinde durulacaktır.
Psikolojik travmalar, bireyin yaşadığı olaylar sonucunda ruhsal dengesinin sarsılması ve bu olayların uzun vadede zihinsel ve duygusal etkiler bırakması olarak tanımlanabilir. Travmatik olaylar, bireyin günlük işlevselliğini olumsuz etkileyerek uzun süreli psikiyatrik rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Özellikle savaşlar, doğal afetler, cinsel veya fiziksel istismar gibi olaylar, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi ciddi sonuçlar doğurabilmektedir.
Psikolojik Travmanın Tarihsel Süreci
Travma kavramının psikiyatride resmi olarak tanınması, 1980 yılında DSM-III’ün yayımlanması ile gerçekleşmiştir. Ancak travmanın insan psikolojisi üzerindeki etkileri, tarih boyunca çeşitli savaşlar ve toplumsal olaylar sonucunda gözlemlenmiştir.
yüzyılda Jean-Martin Charcot, histerik belirtiler gösteren hastalar üzerine çalışmalar yaparak, bu tür semptomların bilinç dışı psikolojik süreçlerle bağlantılı olabileceğini öne sürmüştür. Sigmund Freud ve Pierre Janet gibi bilim insanları, travmatik yaşantıların ruhsal bozukluklarla ilişkili olduğunu savunmuşlardır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında savaş nevrozu olarak adlandırılan durum, askerlerin savaş sonrası yaşadığı psikiyatrik belirtileri tanımlamak için kullanılmıştır. Vietnam Savaşı’ndan sonra, psikolojik travmalar uzun vadede etkileri daha sistematik bir şekilde ele alınmış ve psikiyatride TSSB kavramı geliştirilmiştir.
Travmanın Psikiyatrik ve Psikolojik Etkileri
Travmatik olaylar birey üzerinde ciddi psikolojik etkiler yaratabilir. Bu etkiler şunları içerebilir:
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Kişinin travmatik olayı tekrar tekrar yaşaması, kabuslar ve kaçınma davranışları ile karakterizedir.
Depresyon ve Anksiyete: Travmaya maruz kalan bireylerde duygu durum bozuklukları gelişebilir.
Duygusal Uyuşukluk: Travmatik deneyim yaşayan bireyler, duygusal tepkilerini kaybedebilir ve çevrelerine karşı ilgisiz hale gelebilirler.
Toplumsal Algı ve Travmanın Sosyal Boyutu
Psikolojik travmalar, bireyin kişisel yaşamının yanı sıra toplumsal düzeyde de etkiler yaratmaktadır. Örneğin, kadın hareketleri ve cinsel istismar mağdurlarının sesi duyuldukça, travmanın farkındalığı artmış ve toplum tarafından daha fazla kabul görmüştür. Bunun yanı sıra, savaş sonrası gazilerde görülen travmatik etkiler, bu bireylere yönelik psikolojik destek hizmetlerinin geliştirilmesine katkı sağlamıştır.
Travma Sonrası Tedavi Yöntemleri
Travmatik yaşantılar sonrası bireylerin psikolojik iyileşmesini sağlamak amacıyla çeşitli danışmanlık yöntemleri geliştirilmiştir. Bunlar arasında şunlar bulunmaktadır:
Bilişsel Davranışçı Danışmanlık (BDT): Travmaya maruz kalan bireylerin olumsuz düşüncelerini değiştirmeyi amaçlayan bir danışmanlık yöntemidir.
Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR): Özellikle TSSB tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmış bir danışmanlık türüdür.
Farmakolojik Tedaviler: Antidepresanlar ve anksiyolitik ilaçlar, travmatik belirtilerin hafifletilmesine yardımcı olabilir.
Psikolojik travmalar, bireyin yaşamını derinden etkileyen bir olgu olup, tarih boyunca farklı şekillerde ele alınmıştır. Günümüzde psikiyatri ve psikodanışmanlık alanlarında travmanın etkilerini anlamak ve bu etkileri azaltmaya yönelik bilimsel yöntemler geliştirmek büyük önem taşımaktadır. Travma sonrası bireylerin psikolojik iyileşmesini sağlamak için farkındalığın artırılması ve uygun tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekmektedir.
Yazar: Azranur Öz
Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.
Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Danışmanlık.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.
