Sternbergin Üçgen Aşk Kuramı
Uzman Psikolog Fundem Ece

Aşk nedir? Genel bir anlatımla, bir başka kişiye hissedilen derin sevgi ve bağlılığı ifade eder. Antik Yunan döneminde izleri görülen aşk; birçok şair, yazar ve araştırmacıların önem verdiği bir konu olmuştur. Hakkında şiirler, şarkılar, romanlar yazılmış olan aşk temasını, son 40 yıldır psikoloji yaklaşımları da ele almıştır. Özellikle genç yetişkin döneminde karşımıza çıkan bu olgunun, kişisel gelişim için önemli bir rol oynadığı ifade edilmiştir. Bazı araştırmacılar aşkın, bu dönemde çözülmesi gereken karmaşık bir yapı olduğunu vurgulamıştır. 

Eğer siz de aşk ve ilişki problemleri konusunda destek almak isterseniz yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Neden Biz?

Danışan, toplum ve eğitim odaklı çalışmalar yürüten multidisipliner bir merkez olan Dünya Danışmanlık ve Psikoloji Merkezi Uzman Klinik Psikolog/Psikoterapist Fundem Ece tarafından kuruldu.

Danışmanlık ve psikoloji faaliyetlerimizle toplumun çekirdeğini oluşturan çocuk, genç ve yetişkin bireylere, çift ve ailelere destek sunuyoruz.

Randevu talepleriniz için bizimle WhatsApp butonları üzerinden veya doğrudan iletişime geçebilirsiniz.

👇

Nişantaşı Şubemiz

Pendik Şubemiz

Kadıköy Şubemiz

Aşk Nedir? Tanımı kültürden kültüre değiştiği gibi kişiden kişiye de değişmektedir. Eski dönem kuramcıların aşkı bağlanmak, cinsellik veya sorumluluk olarak tanımladığı görülmüştür. 

Aşkın son derece öznel yaşanması, araştırmacıların sınıflandırma yapmasını zorlaştırmıştır. Bu sebeple her kuramcı farklı aşk çeşitlerinden bahsetmiştir. Bu makale, Robert Sternberg’in Aşk Çeşitleri Kuramını ele alarak yazılmıştır. Sternberg kuramını tutku, yakınlık ve karar/bağlılık faktörleri ile oluşturmuştur. Bu faktörleri üç köşede göstermesi nedeniyle “Üçgen Aşk Modeli” ismiyle de bilinir. (Şekil.1.)

Sternbergin Üçgen Aşk Kuramı
Şekil.1. Sternberg’in Üçgen Aşk Modeli 
Kuramdaki yakınlık faktörü, partnerine kendini açmayı içerir. Daha çok duygusal desteği ve partnerler arasındaki iletişimi ifade eder. Tutku faktörü; fiziksel yakınlık, cinsel birleşme ve romantizm yönelimlidir. Son olarak karar/bağlılık ise ilişkinin uzunluğu ile ilgilidir. Bireyin kendisini partnerine ait hissetmesi, sevgisini sürdürmesidir.

Aşk Çeşitleri

Sternberg’e göre Aşk Nedir? Yakınlık, tutku ve karar/bağlılık faktörlerinin birleşiminden sekiz farklı aşk çeşidi gözlemlemiştir:

  • Hoşlanma: Sadece yakınlık faktörünün bulunduğu aşk çeşididir. Bir kişinin karşısındakini kendisine yakın ve samimi hissetmesi ile ortaya çıkar. Ancak bu hisse tutku veya karar/bağlılık eşlik etmez.
  • Çılgınca Aşk: Yalnızca tutku faktörünü içeren aşk çeşidi, kısa dönem için geçerli olup fiziksel çekime dayanır. Çoğunlukla “ilk görüşte aşk” yaşadıklarını ifade eden çiftlerin yaşadığı türdür. Araştırmacılar bir saplantı halinin olduğunu ifade etmişlerdir. 
  • Boş Aşk: Tutku ve yakınlık olmaksızın, karar/bağlılık faktörüyle ilerleyen çeşittir. Uzun yıllar sürer. Zamanla azalan duyguları ifade eder. İlişkilerin/evliliklerin sonunda görülmesi muhtemeldir. 
  • Arkadaşça Aşk: Bu aşk çeşidinde yakınlık ve karar/bağlılık faktörleri bulunur. Adını arkadaşlık ilişkisine benzemesinden dolayı almıştır. Uzun yıllar süren ilişkilerde tutkunun azalmasıyla beraber romantik aşktan arkadaşça aşka geçildiği gözlemlenmiştir.
  • Aptalca Aşk: Yakınlık faktörünün olmadığı, ilişkinin tutku ve karar/bağlılık ile sürdürüldüğü aşk çeşididir. Tanıştıktan kısa bir süre evlenme kararı alan çiftlerin genellikle aptalca aşk çeşidine sahip olduğu görülür. Bir süre sonra tutkunun da azalmasıyla boş aşka dönüşür. 
  • Romantik Aşk: Tutku ve yakınlığın olduğu aşk çeşididir. Duygusal ve fiziksel çekiciliğin karşılıklı olduğu bu aşkın geleceğinde ise ne olacağı belirsizdir. “Delicesine aşktan farkı, romantik aşkta her iki tarafın da birbirine karşı tutku hislerinin yanı sıra yakınlık hislerinin de olmasıdır” (Ercan, 2008).
  • Mükemmel Aşk: Aşk Üçgeni Modelinin bütün faktörlerini kapsar. İlişkisi olanların ya da olmayanların yaşamak istediği aşk türüdür. Elde edenin sürdürmekte de zorlandığı bu aşk çeşidi üç faktör arasındaki dengenin kurulması ile oluşur.
  • Aşksızlık: Tutku, yakınlık ve karar/bağlılık faktörlerinin hiçbirinin bulunmadığı zorunlu ilişkileri ifade eder. En çok karşılaşılan çeşit olduğu söylenir. “Bu tür ilişkiler daha çok nedensel etkileşimimizi içeren, hatta çoğu zaman arkadaşlığın bile söz konusu olmadığı türden ilişkilerdir” (Ercan, 2008).

Aşkın Sonlanması

Aşkın sonlanması, yani boşanmak her kültürün kendi değerlerine göre değişir. Özellikle bireyci ve toplulukçu kültürler arasında var olan farklılık, ülkelerin boşanma oranlarını etkilemektedir. Bireyci kültürler boşanma aşamasındayken kalplerinin sesini dinlerler, evliliğe devam edip edemeyeceklerini bu bağlamda değerlendirirler. Toplulukçu kültürler ise kendilerinden çok diğer insanların düşüncelerine dikkat kesilirler. Bu sebeple bireyci kültürlerde boşanma oranları daha fazladır.

Myers (David G. Myers, Nobel Akademik Yayıncılık),

  • 20 yaşından önce evlenmişlerse,
  • Çiftlerden biri veya ikisi eksik ve istikrarsız ailede büyümüşse,
  • Kısa zaman içinde tanışıp evlendilerse,
  • Aldıkları eğitim düzeyleri, yaşları ve inançları farklıysa,
  • Gelir eşitsizliği varsa,
  • Büyükşehirde yaşıyorlarsa,
  • Evlenmeden önce beraber yaşamışlarsa veya hamile kalınıp evlenmişlerse genellikle ilişkinin boşanma ile sonuçlanacağını ifade etmiştir.  

Özetle bütün sanat dallarında yer alan, son yıllarda bilimin de incelediği aşk konusunda Robert Sternberg, üç faktörden oluşan sekiz aşk çeşidi tanımlamıştır. 

Ayşe Beyza Yaşar

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.