Kaygı Bozukluğu ve Testleri

Kaygı Bozukluğu Nedir?

Kaygı Bozukluğu Belirtileri, Her birey iş, aile, okul ve sağlık problemleri gibi nedenlerle kaygı duygusunu yaşayabilir. Kaygı duyduğumuz anlarda tedirgin olma, terleme, titreme, huzursuz olma, çarpıntı hissetme gibi durumlar vücudumuzun verdiği doğal tepkilerdir. Kaygı bozukluğu Belirtileri ise hissettiğimiz kaygı duygusunun şiddetli ve devamlı olarak hissedildiği, kişinin günlük yaşamında, sosyal ilişkilerinde ve işlevselliğinde bozulmalara neden olur. Kaygı bozukluğu yaşayan kişiler genellikle kendilerinde bu duyguyu uyandıran durumlardan kaçınır ve kendi hayatlarını kısıtlayabilirler. Kaygı bozukluğu kişilerin hayatlarını ciddi derecede etkileyen bir rahatsızlıktır.

Kaygı Bozukluğu Belirtileri

Fizyolojik Kaygı Bozukluğu Belirtileri

• Solunum sistemi belirtileri: hiperventilasyon, göğüste ağrı, yanma, basınç ve sıkışma hissi, nefes darlığı, hava açlığı, boğulma hissi, kesik soluma ve bronşial spazm.

• Kardiyovasküler sistem belirtileri: çarpıntı, arteriyel kan basıncı değişiklikleri, baş dönmesi, presenkop, senkop, flushing ve aritmi.

• Muskuloskeletal sistem ve nörolojik belirtiler: kaslarda gerginlik, spazm, reflekslerde artış, yorgunluk hissi ve çabuk yorulma, titreme, kas ağrıları, psödo-romatizmal ağrılar, titreme, pupil dilatasyonu, göz kapaklarında ve yüzde seyirme, uykuya dalma güçlüğü, uykusuzluk, kabuslar ve huzursuz uyku.

• Cilt belirtileri: jeneralize/lokal terleme, soğuk ve nemli eller, kaşıntı, ateş basması, soğuk basması.

• Gastrointestinal sistem belirtileri: karın ağrısı, epigastrik rahatsızlık, spazm, iştahsızlık, bulantı ve emezis, diare, disfaji, ağızda kuruma.

• Genitoüriner sistem belirtileri: sık sık idrara çıkma, idrar miktarında artma, impotans, prematüre ejakülasyon

Affektif Kaygı Bozukluğu Belirtileri

Korku, endişe, sinirlilik, dehşete kapılma duygusu, tedirginlik, çaresizlik, gerginlik, alarm durumuna geçme

Davranışsal Kaygı Bozukluğu Belirtileri

Kaçma, kaçınma, motor huzursuzluk, olduğu yerde hareketsiz donakalma, yardım arama, kompulsiyonlar, davranışlarda inhibisyon, konuşma akışında bozukluk, koordinasyon bozukluğu.

Bilişsel Belirtiler

Endişeler, konsantrasyon güçlüğü, önemli şeyleri hatırlayamama, düşüncede bloklar, aşırı uyanıklılık hali, kendini aşırı gözleme, korku veren görsel imgeler, başa çıkamama korkusu, aklını yitirme korkusu, fiziksel zarar görme ya da ölüm korkusu, yineleyici korkulu düşünceler, derealizasyon ve depersonalizasyon, katastrofik düşünceler, inrusif düşünceler-imgeler, obsesyonlar, flashbackler

Kaygı Bozukluklarının Sınıflandırılması

Kaygı bozuklukları; Ayrılma Kaygısı Bozukluğu, Seçici Konuşmazlık (Mutizm), Özgül Fobi, Toplumsal Kaygı Bozukluğu (Sosyal Fobi), Panik Bozukluğu, Agorafobi, Yaygın Kaygı Bozukluğu, Maddenin/İlacın Yol Açtığı Kaygı Bozukluğu, Başka Bir Sağlık Durumuna Bağlı Kaygı Bozukluğu, Tanımlanmış Diğer Bir Kaygı Bozukluğu ve Tanımlanmamış Kaygı Bozukluğu olarak sınıflandırılmaktadır.

Kaygı Bozukluklarının Tanı Kriterleri

Ayrılma Kaygısı Bozukluğu Belirtileri

A. Aşağıdakilerden en az üçünün olması ile belirli, kişinin bağlandığı insanlardan ayrılmasıyla ilgili, gelişimsel olarak uygun olmayan ve aşın düzeyde bir kaygı ya da korku duyması:

1. Evden ya da bağlandığı başlıca kişilerden ayrılacak gibi olduğunda ya da ayrıldığında hep aşın tasalanma.
2. Bağlandığı başlıca kişileri yitireceği ya da bu kişilerin başına, hastalık, yaralanma, yıkım, ölüm gibi kötü bir olay geleceğiyle ilgili olarak, sürekli bir biçimde, aşırı tasalanma.
3. Bağlandığı başlıca kişilerden birinden ayrılmaya neden olacak, istenmedik bir olay (örn. kaybolma, kaçırılma, bir kaza geçirme, hastalanma) yaşayacağıyla ilgili olarak, sürekli bir biçimde, aşırı tasalanma.
4. Ayrılma korkusundan ötürü, okula, işe ya da başka bir yere gitmek için dışarı çıkmayı, evden uzaklaşmayı hiç istememe ya da buna karşı koyma.
5. Evde ya da başka ortamlarda tek başına kalmaktan ya da bağlandığı başlıca kişilerle birlikte olmamaktan, sürekli bir bicimde, aşırı korku duyma ya da bu konuda isteksizlik gösterme.
6. Evinin dışında ya da bağlandığı başlıca kişilerden biri yanında olmadan uyuma konusunda isteksizlik gösterme ya da buna karşı koyma.

Seçici Konuşmazlık (Mutizm)

A. Başka durumlarda konuşuyor olmasına karşın, konuşmasının beklendiği özgül toplumsal durumlarda (örn. okulda), sürekli bir bicimde konuşamıyor olma.

B. Bu bozukluk, eğitimle ya da işle ilgili başarıyı engeller ya da toplumsal iletişimi bozar.

C. Bu bozukluğun suresi en az bir aydır (okulun birinci ayıyla sınırlı değildir).

D. Konuşamıyor olma, söz konusu toplumsal durumda konuşulan dili bilmeme ya da o dilde rahat konuşamama ile ilişkili değildir.

E. Bu bozukluk, iletişim bozukluğu (örn. çocuklukta başlayan akıcılık bozukluğu) ile daha iyi açıklanamaz ve yalnızca otizm acılımı kapsamında bozukluğun, şizofreninin ya da psikozla giden başka bir bozukluğun gidişi sırasında ortaya çıkmamıştır.

Toplumsal Kaygı Bozukluğu Belirtileri (Sosyal Fobi)

A. Kişinin, başkalarınca değerlendirilebilecek olduğu bir ya da birden çok toplumsal durumda belirgin bir korku ya da kaygı duyması. Örnekleri arasında toplumsal etkileşmeler (örn. karşılıklı konuşma, tanımadık insanlarla karşılaşma), gözlenme (örn. yemek yerken ya da içerken) ve başkalarının önünde bir eylemi gerçekleştirme (örn. bir konuşma yapma) vardır.

B. Kişi, olumsuz olarak değerlendirilecek bir bicimde davranmaktan ya da kaygı duyduğuna ilişkin belirtiler göstermekten korkar (küçük düşeceği ya da utanç duyacağı bir bicimde; başkalarınca dışlanacağı ya da başkalarının kırılmasına yol açacak bir bicimde).

C. Söz konusu toplumsal durumlar, neredeyse her zaman, korku ya da kaygı doğurur. Not: Çocuklarda, korku ya da kaygı, ağlama, bağırıp çağırarak tepinme, donakalma, sıkıca sarılma, sinme ya da toplumsal durumlarda konuşamama ile kendini gösterebilir.

D. Söz konusu toplumsal durumlardan kaçınılır ya da yoğun bir korku ya da kaygı ile bunlara katlanılır.

Panik Bozukluğu Belirtileri

A. Yineleyen beklenmedik panik atakları. Bir panik atağı, dakikalar içinde doruğa ulaşan ve o sırada aşağıdaki belirtilerden dördünün (ya da daha çoğunun) ortaya çıktığı, birden yoğun bir korku ya da yoğun bir içsel sıkıntının bastırdığı bir durumdur:

Not: Böyle bir durum, kişinin dingin ya da kaygılı olduğu bir durumda birden bastırabilir.

1. Çarpıntı, kalbin küt küt atması ya da kalp hızının artması.
2. Terleme.
3. Titreme ya da sarsılma.
4. Soluğun daraldığı ya da boğuluyor gibi olma duyumu.
5. Soluğun tıkandığı duyumu.
6. Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma.

Yaygın Kaygı Bozukluğu Belirtileri

A. En az altı aylık bir surenin çoğu gününde, birtakım olaylar ya da etkinliklerle (işte ya da okulda başarı gösterebilme gibi) ilgili olarak, aşırı bir kaygı ve kuruntu (kaygılı beklenti) vardır.

B. Kişi, kuruntularını denetim altına almakta güçlük çeker.

C. Bu kaygı ve kuruntuya, aşağıdaki altı belirtiden ucu (ya da daha çoğu) eşlik eder (en azından kimi belirtiler son altı ayın çoğu gününde bulunmuştur):

Not: Çocuklarda yalnızca bir maddenin olması yeterlidir.

1. Dinginleşememe (huzursuzluk) ya da gergin ya da sürekli diken üzerinde olma.
2. Kolay yorulma.
3. Odaklanmakta güçlük çekme ya da zihnin boşalması.
4. Kolay kızma.
5. Kas gerginliği.
6. Uyku bozukluğu (uykuya dalmakta ya da uykuyu sürdürmekte güçlük çekme ya da dinlendirmeyen, doyurucu olmayan bir uyku uyuma).

Kaygı Bozukluğu Testleri

1. Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği (LSKÖ)
2. Beck Depresyon Envanteri (BDE)
3. Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ)
4. Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3 (ADİ-3)
5. Warwick- Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği (WEMİOÖ)
6. Bilişsel Davranışsal Kaçınma Örneği (BDKÖ)
7. Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği- Kısa Form (FOTÖ-17)

Burçin Dilan Gökgöz

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.