Çoklu Kişilik Bozukluğu 

Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu 

Dissosiyatif bozukluklar çeşitli  fiziksel ve ruhsal belirtilerle karakterize bilinen somatik bir hastalık ile ilişkili olmayan psikiyatrik rahatsızlıktır. Kimliğin iki ya da daha fazla kişiliğe bölünmesi bir psikoloji hastalık olan çoklu kişilik bozukluğu olarak ifade edilmektedir. Bir çeşit kişilik parçalanması olarak görülen bu rahatsızlık oldukça ciddi bir rahatsızlıktır. Çoklu Kişilik Bozukluğu; Kişilik bozukluğu diğer bir adıyla borderline hastanın sağlıksız bir düşünme, işleyiş ve davranış tarzına sahip olduğunuz bir tür zihinsel bozukluktur. Kişilik bozukluğu belirtileri olan bir kişi, durumları ve insanları algılamakta veya ilişkilendirmekte zorlanır (çoklu kişilik bozukluğu testi). Kişilik bozukluğu hastanın ilişkilerinde, sosyal aktivitelerinde, iş ve okulda önemli sorunlara ve sınırlamalara neden olur. 

Çocukluk çağı travma öyküsünün, bir çok psikiyatrik hastalık ile ilişkili olduğu bilinmekte ve hastalık oluşumu için risk etkeni olarak kabul edilmektedir (Zanarini ve ark. 2002). En çok üzerinde durulan hastalıklar ise dissosiyatif bozukluklar olmuştur.(Gast ve ark. 2001). Patolojik dissosiyatif reaksiyonlar genellikle destek veya yardım alınmayan tekrarlayıcı ve kronik travmalar veya mevcut ortamdan kaçma imkanının mevcut olmadığı travmalar varlığında gelişmektedir. Çoklu kişilik bozukluğu olan kişiler yaşadığı travmalar sonrası mevcut durumlar ve yaşadıkları deneyimleri birleştirmede başarısızlık, çocuğun daha uygun başa çıkma becerileri edinmesini engelleyebilir ve dissosiyatif reaksiyonun göreceli iyi durumlar için de genellenmesine neden olabilir. Çocuk; okulda sosyal ilişkilerinde sorun yaşayabilir, izole edilebilir ve sonunda uygun olmayan davranışları öğrenme ve herhangi bir ruhsal bozukluk geliştirme açısından daha riskli hale gelebilir. Sık görülen bozukluklar olmasına rağmen klinikte dissosiyatif bozuklukların tanısı nadir olarak konmaktadır. 

Eğer siz de çoklu kişilik bozukluğu yaşadığınızı düşünüyorsanız destek almak için yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Çocukluk Çağı çoklu kişilik bozukluğu belirtileri

Çocukluk çağı dissosiyatif bozukluğu 5 yaşından önce nadir olarak tanımlanmıştır.(Goodyer 1981). Ancak dissosiyatif bozuklukların %100 oranında çocukluk döneminde başlamasına rağmen, hastaların ancak %3’üne 12 yaşın altında ve ancak %8’ine 12-19 yaşları arasında, ergenlik döneminde tanı konabildiği bilinmektedir (Kluft 1996). Oysa erken yaşta doğru tanının konulması, en az iki açıdan hayati öneme sahiptir. Birincisi, bu bozukluk çocukluk döneminde daha kolay tedavi edilir ve sonuçlar oldukça başarılıdır. İkincisi, içinde bulunulan travmatik ortamın fark edilmesine ve çocuğun travmadan korunmasına olanak sağlar. Erken dönemde tedavi edilmesi intihar girişimleri, kendine zarar verme davranışları gibi yaygın komplikasyonların önlenmesinde de önemlidir.

Çocukluk döneminde fark edilemeyen ve yetişkinlik dönemine adım adım sarkan bu süreç kişiler;  yetişkinlik döneminde bilinçlerini, hafızalarını ve kimliklerini tek bir kişilikte toplamakta zorlanırlar. Kişinin birincil kimliği ve diğer kimlikleri olur. Kişinin birincil kimliği daha çok pasif bir karakter olarak ortaya çıkar. Diğer kimliklerin ise her birinin bir hikâyesi, bir kimlik imajı vardır. Kişide ortaya çıkan kimliklerin sayısı iki de olabilir onlarcası da. Çoklu Kişilik Bozukluğu; Kişilik bozukluğu diğer bir adıyla borderline hastanın sağlıksız bir düşünme, işleyiş ve davranış tarzına sahip olduğunuz bir tür zihinsel bozukluktur. Kişilik bozukluğu olan bir kişi, durumları ve insanları algılamakta veya ilişkilendirmekte zorlanır. Kişilik bozukluğu hastanın ilişkilerinde, sosyal aktivitelerinde, iş ve okulda önemli sorunlara ve sınırlamalara neden olur. 

Çoklu Kişilik Bozukluğunun diğer bir adı ile Dissosiyatif Kişilik Bozukluğunun belirtileri nelerdir?

• Farkı kimliklerin varlığı
• Davranışların farklı kimlikler tarafından belirlenmesi
• Anılar ve davranışlar arasındaki bağlantı kopukluğu
• Flash-backler yaşanması
• Güvensizlik ve başkalarına karşı şüphe duyma
• Başkalarının zarar vermeye veya aldatmaya çalıştığına dair düşünceler
• Başkalarının sadakatine veya güvenilirliğine dair şüphe duyma
• Başkaları tarafından kullanılacaklarını düşünme nedeniByle güvensizlik
• Masum açıklamalar veya tehdit edici olmayan durumların kişisel hakaret veya saldırı olarak algılanması
• Algılanan olaylara veya hakaretlere öfkeli veya düşmanca tepki
• Kin tutma eğilimi
• Eş veya sevgilinin sadakatsiz olduğuna dair şüphe
• Yalnız kalmayı tercih etme
• Sosyal ya da kişisel ilişkilere ilgi eksikliği
• Sınırlı sayıda duygusal ifade
• Çoğu aktiviteden zevk alamama
• Başka insanlara karşı kayıtsız kalma
• Sürekli partnerinden farklı insanlarla cinsel ilişki yaşama isteği (Cinsel Obsesif Bozukluk Nedir?)
• Tuhaf kıyafetler giyme
• Değişik inançlara ve davranış biçimlerine sahip olma
• Adını fısıldayan bir ses duyma gibi garip algısal deneyimler
• Çok uç duyguların anlık değişimi
• Sosyal kaygı ve yakın ilişkilerde eksiklik yaşama
• İnsanları ve olayları düşünce yoluyla etkileyebileceğine inanma
• Bazı olayların yalnızca kendisi için gizli mesajlara sahip olduğu inancı
• Başkalarının ihtiyaçlarını veya duygularını dikkate almamak
• Yalan söylemek, çalmak
• Takma ad kullanmak
• Suç işlemeye meyilli olmak
• Başkalarının haklarının ihlal etme
• Agresif, genellikle şiddet içeren davranışlar sergilemek
• Kendini veya başkalarının güvenliğini göz ardı etme
• Tutarsızca sorumsuz davranışlarda bulunma
• Yaptıklarından pişman olmama
• Güvensiz seks, kumar ya da sürekli yeme gibi dürtüsel davranışlar
• Kararsız veya kırılgan özgüven
• Kararsız ve yoğun ilişkiler
• İntihar davranışı veya kendine zarar verme eğilimleri
• Yalnızlıktan veya terk edilmekten korkma
• Sürekli boşluk hissi yaşama
• Sık ve yoğun yaşanan öfke nöbetleri
• Strese bağlı paranoya
• Histriyonik kişilik bozukluğu
• Sürekli dikkat çekmek
• Aşırı duygusal, dramatik bir ruh halinde olma
• Cinsel açıdan sürekli aktif
• Başkaları tarafından kolayca etkilenme
• Fiziksel görünümden dolayı aşırı endişe duyma
• İnsanlarla olan ilişkilerin gerçekte olduğundan daha yakın olduğunu düşünme
• Özel olduğuna ve diğerlerinden daha önemli olduğuna inanma
• Güç, başarı ve çekiciliğin fantezileri
• Başkalarının ihtiyaçlarını ve duygularını tanımama
• Başarıları veya yetenekleri abartma
• Sürekli övgü ve hayranlık beklentisi
• Kibir
• İnsanların yaptığı iyiliklerden faydalanma ve yalan söyleme
• Başkalarını kıskanma ya da başkalar tarafından kıskanıldığını düşünme
• sürekli olarak korku ve endişeli bir ruh haliyle karakterize edilir. Önleyici kişilik bozukluğu, bağımlı kişilik bozukluğu ve obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu vardır.
• Eleştiri veya reddedilme korkusu
• Yetersiz olduğunu düşünme
• Çekici olmadığını hissetme
• Kişilerarası temas gerektiren iş faaliyetlerinden kaçınma
• Yabancılarla tanışmaktan korkmak
• Kişisel ilişkilerde aşırı utangaçlık
• Onaylanmama, utanma veya alay edilme korkusu
• Bağımlı kişilik bozukluğu
• Başkalarına aşırı bağımlılık
• Başkalarına karşı itaatkâr davranış
• Yalnız kaldığında kendi bakımını sağlayamama
• Kendisine güvenmek zorunda kalmaktan aşırı korkma
• Özgüven eksikliği
• Projeler başlatmak veya yapmakta zorluk çekmek
• Yakın bir ilişki bittiğinde hemen akabinde yeni bir ilişkiye başlamak
• Detaylar, düzen ve kurallarla meşgul olma
• Bir projeyi bitirememe duygusu
• Aşırı mükemmeliyetçilik
• İnsanların, görevlerin ve durumların kontrolünü elde tutma
•  İşe ya da projeye olan aşırı bağlılık nedeniyle arkadaşları ihmal etme
• Kırık veya değersiz nesneleri atamama (eşya biriktirme)
• Sert ve inatçı bir ruh hali
• Ahlak, etik veya değerler konusunda esnek davranış sergileyememe
• Para harcama üzerinde yanlış kontrol
• Davranış ve konuşmaların hatırlanmaması
• Aşırı uyarılmış, tetikte olma
• Uyku sorunları
• Baş ağrısı, mide ağrısı gibi bedensel yakınmalar
• Yeme bozuklukları
• İntihar girişimi
• Mutsuzluk keyiflik gibi depresif belirtiler, şeklinde olabilir.

(bknz: Ghosting Nedir?)

Bilincin yeni oluştuğu çocukluk dönemlerinde yaşanan bir travma nedeniyle oluşan çift kişilik bozukluğu kişinin birden fazla kimliğe sahip olması durumudur. Çift kişilik tanısının konması için çift kişilik testleri ve farklı yöntemlerle hastanın incelenmesi gerekir. 

Çoklu kişilik bozukluğu tanısının konulabilmesi için birçok belirtinin görülmesi gerekir. Bu teşhis konurken hastalar yedi  yıl kadar doktor gözetiminde olur. Çoklu kişilik bozukluğu nasıl anlaşılır diye bakacak olursak özellikle bazı durumlara dikkat edilerek anlaşılabileceğini söyleyebiliriz. Çoklu kişilik bozukluğu olan kişiler su sorunları yaşar

• Eşyaların nereden nasıl geldiğini bilmezler.
• Çevreleri tarafından sürekli yalan söylemek ile suçlanırlar
• Bir yere giderler ancak oraya nasıl gittiklerini bilmezler
• Çok uzun süre aynı noktaya hiçbir aktivitede bulunmadan odaklanırlar.
• Komut veren yaptıklarını yönlendiren sesler duyarlar.
• İçlerinde farklı davranmalarına neden olan başka bir insan olduğunu düşünürler.

Bir testi var mıdır?

Çoklu kişilik bozukluğu testi olarak kan testleri ve görüntüleme tanı testleri uygulanabilir. Çoklu kişilik bozukluğu testi, bazı psikiyatrlar çoklu kişilik bozukluğu tanısı koymak özel testler kullanabilir;

Çoklu kişilik bozukluğu testi;

• Dissosiyatif Deneyim Ölçeği – DES
• Dissosiyatif İçin Yapılandırılmış olan Klinik Görüşmeler (Structured Clinical Interview for Dissociation) (SCID-D)

Bir çok diziye ve filme konu olan çoklu kişilik bozukluğu diğer bir adı ile dissosiyatif kişilik bozukluğuna güzel bir örnek olması açısından M.Nıght Shyamalan yapımı  SPILIT/ PARÇALANMIŞ filmini izlemenizi tavsiye ederim. 

GÜLSÜM AKAY

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.