Unutkanlık

Unutkanlık nedir?

Unutkanlık, hafıza kaybı veya bellek kaybı olarak da adlandırılabilir. Kişinin sahip olduğu bilgi, beceri, deneyim veya anıları hatırlama yeteneğinin ortadan kaybolması veya zayıflaması durumunu ifade etmektedir. Unutkanlığın birçok farklı tanımı yapılabilir ve unutkanlık farklı bağlamlarda farklı şekillerde çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.

Eğer siz de Unutkanlık konusunda destek almak istiyorsanız yüz yüze veya whatsapp görüntülü konuşma üzerinden ücretsiz 15 dakikalık ön görüşme randevusu alabilirsiniz.

Farklı Unutkanlık Tanımları:

Bellek Kaybı:

Bellek kaybı; unutkanlığın, kişinin geçmişte öğrendiği bilgileri veya deneyimleri hatırlayamaması veya hatırlamakta güçlük çekmesi durumunda kullanılan bir tanımdır. Bu tanım, genellikle bellek ile ilgili sıkıntıları kapsar.

Hafıza Bozukluğu:

Unutkanlık, aynı zamanda hafıza bozukluğu olarak da adlandırılabilir. Kişinin
bellek işlevlerinde sorunlar yaşadığı bir durumda unutkanlığı hafıza bozukluğu olarak
tanımlayabiliriz.

Kısa Süreli Bellek Kaybı:

Kısa süreli bellek kaybı, Bilgilerin hızla unutulduğu bir durum olmakla birlikte kişi yeni bilgileri
veya deneyimleri kısa süreli belleğinde tutmakla ilgili sorunlar yaşar.

Uzun Süreli Bellek Kaybı:

Uzun süreli bellek kaybında kişi geçmişte öğrendiği bilgileri veya
deneyimleri uzun süreli belleğinde hatırlamakta güçlük çeker. Bu tanım, geçmiş anıların
unutulduğu veya erişilemez hale geldiği durumlarda kullanılır.

Kısmi Unutkanlık:

Kısmi unutkanlık, seçici bir bellek kaybını ifade eder. Kişi sadece belirli
bilgileri veya deneyimleri unuturken diğerlerini hatırlayabilir.

Geçici Unutkanlık:

Geçici unutkanlık, unutkanlığın geçici bir durum olarak meydana gelmesi ve kişinin daha
sonradan hatırlayabilmesi şeklinde gözlenen unutkanlık çeşididir. Bu tür unutkanlık genellikle
stres, yorgunluk veya dikkat eksikliği gibi geçici nedenlerden kaynaklanan unutkanlık türüdür.

İlerleyici Unutkanlık:

İlerleyici unutkanlık, zamanla kötüleşen bir durumdur. Alzheimer, demans
tarzı hastalık türleri bu kategoriye girer.

Organik Unutkanlık:

Organik unutkanlık, nörolojik veya biyolojik nedenlerle ortaya çıkan
unutkanlık türüdür. Beyin yaralanmaları, tümörler veya diğer sağlık sorunları organik unutkanlığın
nedeni olabilir.
Unutkanlığın nedenleri ve tanımları değişken olmakla birlikte unutkanlığın tanımının yapılabilmesi için
kişinin yaşadığı spesifik durumlar göz önünde bulundurulmalıdır.

Unutkanlık Nasıl Gerçekleşir?

Unutkanlık, karmaşık bir süreçtir ve farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Unutkanlık, genellikle
bellek sistemi içindeki işleyişin bozulması veya aksaması sonucunda meydana gelir.
Unutkanlığın temel nedenleri ve nasıl gerçekleştiğine dair genel bilgiler aşağıdaki gibidir:

Kısa Süreli Bellek Bozukluğu:

Kısa süreli bellek, yeni öğrenilen bilgilerin geçici olarak saklandığı
alanı ifade eder. Unutkanlık, yeni öğrenilen bilgilerin kısa süreli bellekte yetersiz veya eksik
kodlanmasından kaynaklanabilir. Bu yetersiz veya eksik kodlama, yeni bilgilerin hızla
unutulmasına yol açabilir.

Dikkat Eksikliği:

Yeni bilgilerin işlenmesi veya öğrenilmesi esnasında yaşanabilen dikkat
dağılması veya dikkat eksikliği unutkanlığa neden olabilir. Bilgilerin yeterince dikkatli bir şekilde
işlenmemesi, daha sonra bu bilgileri hatırlamada sorunlara yol açabilir.

Yaşlanma:

Yaşın ilerlemesiyle birlikte beyin yapıları ve işleyişleri değişebilir. Bu nedenle yaşlı
bireylerde bellek sorunları daha yaygın görülür. Ancak, bu normal yaşlanma sürecinin bir parçası
olarak karşımıza çıkmaktadır.

Stres ve Anksiyete:

Yoğun stres veya anksiyete yaşamak, bellek işleyişini etkileyebilir. Stres
altındayken kortizol gibi stres hormonları salgılarız ve bu, bellek işleyişini olumsuz şekilde
etkileyebilir.

Uykusuzluk:

Yeterli uyku , bellek performansı açısından oldukça önemlidir. Yeterli uyku
alamamak bellek performansını olumsuz etkileyebilir. Uyku, öğrenme ve hafıza konsolidasyonu
için oldukça önemlidir.

Beyin Yaralanmaları veya Hastalıkları:

Beyin yaralanmaları, tümörler, inme gibi nörolojik bazı
hastalıklar, unutkanlığa neden olabilir. Bu tür durumlarda beyin yapısı etkilenerek bellek
fonksiyonlarını bozabilir.

Alkol veya Madde Kullanımı:

Aşırı alkol veya madde kullanımına bağlı olarak, beyin
fonksiyonları etkilenebilir ve bu da bellek sorunlarına yol açabilir.

İlaçlar:

Bazı ilaçlar, yan etki olarak bellek sorunlarına neden olmaktadır. Bu tür ilaçların kullanımı
unutkanlığa neden olabilir.

Unutkanlık, genellikle tek bir nedenin sonucu olarak değil, birçok farklı faktörün etkileşimi
sonucu olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle unutkanlığın nedenini belirlemek ve yönetmek genellikle
karmaşık bir süreçtir. Eğer unutkanlık ciddi bir sorun haline gelirse veya günlük yaşamı ciddi şekilde
etkiliyorsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.
Unutkanlık aynı zamanda bazı ruh sağlığı sorunları veya psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte de
görülebilir. Bu tür durumlarda hastalığın ilerleyişine göre unutkanlık artabilir veya hastalık unutkanlığın
bir belirtisi olabilir.

Unutkanlıkla Birlikte Görülebilecek Ruh Sağlığı Sorunları :

Depresyon

Depresyon, kişinin enerji seviyelerini düşürmesiyle birlikte konsantrasyon yeteneğini
etkileyebilir. Konsantrasyon yeteneğinin azalması, unutkanlığa yol açabilir veya unutkanlık
depresyonun bir belirtisi olabilir.

Anksiyete Bozuklukları

Anksiyete bozuklukları, sürekli endişe ve stres hissi ile
karakterizedir.Yaşanan stresle birlikte kortizol salınımı unutkanlığı etkileyebilir. Bu durumlar da
dikkat eksikliği ve zihinsel karmaşaya neden olabilir, bu da unutkanlığa yol açabilir.

Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB)

OKB, kişinin tekrarlayan düşünceleri (obsesyonlar) ve bu
düşünceleri engellemek için tekrarlayan davranışları (kompulsiyonlar) içeren bir rahatsızlıktır.
OKB’li bireyler, tekrarlayan düşünceler ve davranışlara sahip olmaları nedeniyle dikkatlerinin
dağılması ve bellek sorunları gibi sıkıntılar yaşayabilirler.

Şizofreni

Şizofreni, gerçeklikten kopma, düşünce bozukluğu ve duygusal düzensizliklerle
karakterize bir kronik rahatsızlıktır. Bu durumda, kişinin düşünce süreçleri ve bilişsel işlevleri
etkilenebilir, bu da unutkanlıkla ilişkilendirilebilir.

Bipolar Bozukluk

Bipolar bozukluk, kişinin manik yani yüksek enerjili dönemleriyle ve depresif
dönemleriyle (düşük enerji) karakterize edilen bir rahatsızlıktır. Bu dönemlerde yaşanan enerji
seviyelerindeki değişiklikler, dikkat eksikliği ve konsantrasyon sorunlarına neden olabilir. Bu da
bellek problemlerine yol açabilir.

Yeme Bozuklukları

Yeme bozuklukları, düzensiz ve sağlıksız yeme alışkanlıklarıyla
ilişkilendirilir. Yetersiz veya dengesiz beslenme, beyin fonksiyonları üzerinde bir etki yaratarak
unutkanlığa neden olabilir.

Bu ruh sağlığı sorunları unutkanlığı artırabilir veya unutkanlığın bir belirtisi olabilir. Ancak
unutkanlık her zaman bu tür rahatsızlıklarla ilişkili değildir ve unutkanlık yaşayan bir kişinin bir uzmana
danışarak altta yatan nedenleri belirlemesi önemlidir. Aynı zamanda ruh sağlığı sorunlarının tanımlanması
ve tedavi edilmesi de önemlidir.

Unutkanlığa benzer bir terim: Amnezi

Unutkanlık genellikle günlük yaşamda karşılaştığımız basit anı kayıpları için kullanılırken, amnezi
daha spesifik olmakla birlikte tıbbi bir terimdir ve daha ciddi hafıza kaybını ifade etmektedir. Amnezi
terimi, bir kişinin önemli anıları veya bilgileri uzun süreliğine veya tamamen kaybettiği durumlarda
kullanılır. Bu terim, özellikle nörolojik sorunlar, travmalar veya psikolojik nedenlerle ortaya çıkan ciddi
hafıza kayıplarında kullanılır.

Amnezi nedir?

Amnezi hafıza veya bellek kaybını ifade eden terimdir. Kişinin amnezi yaşaması durumunda geçmişte
öğrenilen bilgiler, anılar veya deneyimler hatırlanamaz, kişi bu bilgilerin hatırlanmasında güçlük çeker.
Amnezi geçici veya kalıcı olabilir ve farklı nedenlerle ortaya çıkabilir.

Amnezi Türleri Nelerdir?

Retrograd Amnezi:

Retrograd amnezi, kişinin bir süre önceki olayları veya bilgileri
hatırlayamaması durumunu ifade eder. Kişi genellikle belirli bir olaydan veya zaman diliminden
önceki anılarını kaybeder.

Anterograd Amnezi:

Anterograd amnezi, kişinin yeni bilgileri veya deneyimleri
hatırlayamamasıdır. Kişi bu tür amnezi yaşadığında, o andan sonraki olayları hatırlamakta güçlük
çeker.

Seçici Amnezi:

Bu tür amnezi, kişinin belirli bir olay veya anıyla ilgili hafıza problemleri
yaşamasını ancak diğer anıları kolaylıkla hatırlayabilmesini ifade eder. Seçici amnezi, genellikle
psikolojik travma sonrası olabilir.
Amnezi nedenleri arasında baş yaralanmaları, travmalar, beyin enfeksiyonları, beyin tümörleri,
nörolojik hastalıklar, stres, anksiyete, depresyon, alkol veya uyuşturucu madde kötüye kullanımı gibi
faktörler yer alabilir. Amnezi kaynaklı yaşanan bellek kaybı, kişinin günlük yaşamını etkileyebilir ve
çevresiyle iletişimini zorlaştırabilir. Bu bakımdan amnezi yaşayan kişinin uygun müdahaleyle tedavisinin
yapılması oldukça önemlidir. Amnezi yaşayan kişiye bir sağlık profesyonelinin değerlendirme yapması
önerilir.

Unutkanlık Tedavi Yöntemleri:

Unutkanlık, unutkanlığın altında yatan nedenlere ve unutkanlığın şiddetine göre değerlendirilmeli
ve tedavi yaklaşımı buna göre düzenlenmelidir. Unutkanlık bazen normal bir süreç olarak karşımıza
çıkabileceği gibi bazen de psikolojik veya yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklı oluşmaktadır. Unutkanlık
tedavisinde altta yatan nedenlerin bir profesyonel tarafından değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Bu
aşamada kişinin tıbbi geçmişine, yaşam tarzına ve diğer faktörlere bakılır ve unutkanlık nedenleri
incelenir. Bunun dışında sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, dikkat ve konsantrasyon egzersizleri
uygulamak, çeşitli zihinsel ve sosyal aktivitelere başvurmak sürecin gelişimi açısından olumlu adımlar
olacaktır. Unutkanlığın altında psikolojik nedenler yatması durumunda ise psikoterapi alınması şarttır.
Unutkanlığın altında yatan nedeni belirlemek ve uygun tedavi planı oluşturmak için bir uzman görüşüne
ihtiyaç duyulmaktadır.

Yazan: Aybüke AYAZ

Sorumluluk Reddi: Söz konusu bu tür bilgiler Site’de yalnızca bilgilendirme amacıyla yayınlanmaktadır ve doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyelerinin yerini almaz. Bu bilgiler hiçbir koşulda bir hastalığın veya fiziksel problemin tıbbi tanısını koymak için kullanılmamaktadır site üzerinden durumunuzla ilgili endişelerinizi ve sorularınızı sorabilirsiniz. Bununla birlikte her durumda doktorunuza ya da eczacınıza başvurmanız gerekir.

Uzman Psikolog Fundem Ece

Uzmanlık alanları: Çocuk, Ergen, Yetişkin, Aile, Çift, Cinsel Terapi.
Okan Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü tam burslu kazandı. Psikoloji Bölümü’nü (%30 İngilizce) burslu okurken başarısı sayesinde Çift Anadal Programı’na kabul edilerek Sağlık Yönetimi Bölümü’nü de tamamladı.